Felieton/esej

"13 Kazań do biskupów polskich" powstało w ciągu dziewięciu dni dni smutnego roku 2010, cztery miesiące po katastrofie smoleńskiej. Napisałam je w sierpniu, podczas ponurej wojny prowadzonej pod Pałacem Prezydenckim przez "prawdziwych Polaków", zwolenników PIS, gorliwych chrześcijan i godne współczucia osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne. Jedynym czytelnym przesłaniem tej wojny oprócz politycznej , niesmacznej manipulacji, była ekspresja rozpaczy i nienawiści do wszystkiego i wszystkich.

Fragment

Dwadzieścia cztery godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu. Od kilku lat Departament Obrony Stanów Zjednoczonych przeznacza ogromne środki na badania nad pewnym gatunkiem ptaków. Pasówka białobrewa jest w stanie latać przez kilka dni i nocy bez przerwy na sen. Badania mają doprowadzić do odkrycia metody pozwalającej utrzymać długotrwałą, niewymagającą snu aktywność także u ludzi. Stawką jest stworzenie żołnierza, a w dalszej perspektywie również pracownika i konsumenta, który przez wiele dni może się obyć bez snu.

Polska jest krajem antysemickim. Jest również krajem katolickim. Nie oznacza to bynajmniej, że wszyscy Polacy to antysemici lub katolicy. Albo że jedno  i drugie. Znaczy to tylko, że antysemityzm, podobnie jak katolicyzm, zrośnięty jest od wieków z naszą tradycją, obrzędowością i wychowaniem. Że bez nich mielibyśmy jako naród inną świadomość, inną kulturę polityczną, a nawet inną moralność. Że tkwią w nas głęboko jako „kwestia”, „problem”, „odniesienie historyczne”, albo „rdzeń”, „wyróżnik”, „fundament”...

Apartheid izraelski. Przewodnik dla początkujących to lektura obowiązkowa dla każdego, kto chce zrozumieć historyczne korzenie okupacji Palestyny, charakter trwającego tam dziś konfliktu oraz rozwój wznoszonego przez Izrael systemu represji, kolonizacji, separacji i dyskryminacji. Ben White pokazuje powstanie Izraela w wyniku czystki etnicznej przeprowadzonej w Palestynie w 1948 r, a także bada obecne struktury reżimu apartheidu narzuconego Palestyńczykom. Książka oparta na bogatym materiale źródłowym i rozległych badaniach autora w zajmujący i przystępny sposób wprowadza w trudną materię okupacji Palestyny.

Architektura szczęścia to porywająca opowieść o wzajemnych relacjach człowieka i otaczających go budowli, sprzętów i przedmiotów codziennego użytku. Przyglądając się z zaraźliwym entuzjazmem najróżniejszym obiektom architektonicznym, de Botton zgłębia jednocześnie ukryte pragnienia, lęki i aspiracje ich mieszkańców. Przenikliwie i z humorem pokazuje nam, jak możemy lepiej umeblować swoje życie.

Traktat Johna Miltona "Areopagitica" ukazał się w 1644 roku i był odpowiedzią na uchwaloną przez angielski parlament Ustawę, która obejmowała kontrolą druk.

Książka Ivana Čolovicia to autorski wybór dokonany specjalnie dla Wydawnictwa Czarne z jego dorobku z lat 1997-2004.
Eseje te łączy teza, że Bałkany nie są obszarem pozbawionym kultury, jak się je stereotypowo przedstawia, lecz wręcz przeciwnie - na Bałkanach kulturę się przecenia, panuje tam terror kultury nad polityką. Mowa oczywiście o nacjonalistycznej koncepcji kultury, o tym, jak agresywny nacjonalizm posługuje się kulturą, jak się do niej odwołuje, żeby usprawiedliwić i ukryć politykę narodowego egoizmu, dominacji i nietolerancji, żeby narzucić swoją, "lepszą" kulturę innym, nawet sięgając po broń.

Bolszewicy i apostołowie to osiem fascynujących życiorysów i osiem postaci, które wywarły istotny wpływ na dzieje dwudziestowiecznej Rosji. Ich dzieje to opowieść o walce, polityce, rewolucji, miłości, wierze, bólu i śmierci. A ponad nimi tragiczne pytanie: „Czy było warto?”. Wielki pisarz Maksym Gorki, który stał się człowiekiem instytucją. Bracia Aleksander i Włodzimierz Uljanowowie, którzy byli niczym awers i rewers tej samej monety. Mikołaj II, czyli Hiob zasiadający na tronie cara. Aleksander Parvus – czerwony kapitalista, który kupił rewolucję. Borys Sawinkow, terrorysta i romantyk. Maria Spiridonowa, która stała się świętą pośród rewolucjonistów. I Aleksandra Kołłontaj – apostołka miłości, chcąca udowodnić kobietom, że w niczym nie są gorsze od mężczyzn.

Wydawca: Bractwo Trojka
Seria: Tikn
Wydanie: pierwsze, 2019
Ilość stron: 40
Okładka: miękka
ISBN: 9788366114036

„Bukareszt (...) jest jak wrzątek albo kipiel, wzburzony i zmętniały. (...) Atrybuty miasta: czarne kłęby przewodów na słupach jak gniazda porzucone przez ptaki, atmosfera rozkopania i prowizorki obok bankietów w sklepowych witrynach, przeszywający zapach lip i rozgniecionych winogron. Elegancja architektury z zamierzchłego świata. Stukot rozchybotanych tramwajów, klaksony rozwścieczonych taksówek na sekundę przed stłuczką. Zaśpiew cygańskich dzieci i staruszek włóczących się w pobliżu niezliczonych kwiaciarni, które prowadzą matki tych dzieci i córki tych staruszek. Wszędzie psy jak czarne i szare tobołki porzucone przez kogoś, kto bardzo się spieszył.”

Dwa słynne eseje, które weszły do kanonu humanistyki.

Co robić? Mały traktat o wyobraźni politycznej na użytek Europejczyków przedstawia pierwszy od lat śmiały i nowy pomysł na Europę – socjalną i innowacyjną, demokratyczną i skuteczną. Zaprezentowany tu projekt to być może jedna z ostatnich nadziei na jej prawdziwy sukces.

Unia Europejska znajduje się w poważnym kryzysie. Jest coraz mniej demokratyczna i solidarna. Coraz mniej atrakcyjna jako lider wyznaczający ogólnoświatowe trendy. Co robić? – to kluczowe pytanie współczesnej polityki zadaje Daniel Cohn-Bendit, legenda paryskiego Maja ‘68. Jego odpowiedź to projekt polityczny – całościowa wizja społeczeństwa, pracy, solidarności.

Sławomir Masłoń proponuje całościową i zaskakującą interpretację dzieł Coetzee`go.

W 2014 roku Reni Eddo-Lodge, brytyjska dziennikarka i blogerka, opublikowała na Facebooku post zatytułowany „Dlaczego nie rozmawiam już z białymi o kolorze skóry”. Napisała w nim, że ma już dość wyjaśniania białym ludziom, jak czują się osoby o innym kolorze skóry, ma dość ich reakcji – od znudzenia i niezrozumienia po agresję. Ci, którzy sądzą, że biały kolor skóry jest „naturalny”, nie są w stanie pojąć, na czym polega rasizm, zwłaszcza ten ukryty, strukturalny.
Autorka pisze o własnych doświadczeniach, przytacza prace badaczy, nie pomija żadnego z ważnych aspektów rasizmu; pokazuje jego korzenie, pisze o uprzywilejowaniu białych, rasizmie strukturalnym i o czarnym feminizmie.    

Ostatni esej Jeana Baudrillarda napisany przed śmiercią.

"Pomówmy zatem o świecie, w którym zniknął człowiek. Idzie tutaj o zniknięcie, nie o wyczerpanie, wyginięcie czy zagładę. Bowiem wyczerpywanie się zasobów czy wymieranie gatunków to procesy fizyczne i zjawiska naturalne. W tym tkwi cała różnica, ponieważ gatunek ludzki jako jedyny zdołał wynaleźć szczególny sposób znikania, nie mający nic wspólnego z prawem natury. Być może wręcz sztukę znikania".

"Po wypisach Wojciecha Nowickiego poczułem się Gargantuą, przeczytałem jedno Dno oka, a połknąłem dwanaście, a może i tysiąc sto dwadzieścia jeden innych książek". Marek Bieńczyk (ze Wstępu)

Polsko-ukraińska antologia esejów pod redakcją Moniki Sznajderman i Serhija Żadana.